فهرست عناوین این مقاله
بیماری سلیاک
بیماری سلیاک یک بیماری ژنتیکی دردسرساز است که با واکنش آلرژیک شدید به مصرف گلوتن مشخص میشود.
سلیاک یک بیماری خودایمنی مادام العمر است که شامل واکنش غیرطبیعی بدن به گلوتن و پروتئینی است که در برخی غلات وجود دارد.
انتروپاتی روده کوچک را تحت تاثیر قرار میدهد و به پاسخ غیر طبیعی سیستم ایمنی مربوط میشود.
بیماری سلیاک با اختلال در هضم و جذب مواد مغذی از غذای مصرف شده مشخص میشود.
این عارضه یک بیماری خودایمنی است که با التهاب بافت پوشاننده روده و از بین رفتن تدریجی پرزهای روده ظاهر میشود.
یک اختلال عملکردی است که نه تنها منشا ژنتیکی دارد، عوامل محیطی، عفونی، ایمنی و متابولیک نیز نقش مهمی دارند.
اگرچه معمولاً گفته می شود که بیماری سلیاک با گلوتن مرتبط است ، این بیماری در واقع به مصرف چندین پروتئین مختلف مربوط میشود که در مجموع به عنوان گلوتن شناخته میشوند.
- گلیادین – پروتئین موجود در گندم
- سکولین – پروتئین چاودار
- آونین – پروتئین جو دوسر
- هوردین – پروتئین موجود در جو
بیماری سلیاک را می توان به روش های مختلفی طبقه بندی کرد. با توجه به درجه حدت و مخرب بودن بافت روده، این بیماری به اشکال کلاسیک، خاموش و نهفته تقسیم میشود.
علائم بیماری سلیاک
علائم بیماری سلیاک در دستگاه گوارش خود را نشان میدهد که با پیشرفت بیماری، ممکن است سیستمیک تر شوند.
از بین رفتن پرزهای روده که مسئول جذب مواد مغذی هستند باعث ضعف فزاینده بدن ناشی از اختلالات جذب میشود.
علائم معمول بیماری سلیاک :
- دل درد
- سردرد
- نفخ شکم
- اسهال مزمن
- کاهش وزن
- کاهش اشتها
- نوروپاتی محیطی (اختلال عصبی)
علامتی که به ندرت ظاهر میشود به اصطلاح راف سلیاک، یعنی اسهال شدید که به سختی متوقف میشود و منجر به ضعیف شدن بدن میشود.
علائم دستگاه گوارش با اختلالات روانی، مانند خلق و خوی افسردگی، خستگی عمومی، درد استخوان، تورم، و در زنان اختلالات چرخه قاعدگی همراه است.
بیماری سلیاک اگر نادیده گرفته شود تعدادی از علائم ثانویه از جمله هیپوویتامینوز، هیپوکلسمی، هیپوپروتئینمی، علائم کمبود آهن و کم خونی همراه دارد.
این عارضه اغلب همراه با سایر بیماری های خودایمنی مانند بیماری تیروئید و دیابت رخ میدهد.
افرادی که با بیماری سلیاک دست و پنجه نرم میکنند ممکن است به سایر مواد غذایی مانند پروتئین شیر گاو نیز دچار حساسیت ثانویه شوند.
بروز سلیاک و همچنین برخی از بیماری های خودایمنی کبدی مانند آنتریت اولسراتیو، خطر ابتلا به سرطان کولورکتال را افزایش میدهد.
بیماران پس از مصرف گلوتن علائمی را تجربه می کنند، به همین دلیل است که مصرف محصولات بدون گلوتن بسیار مهم است.
در دوره بیماری سلیاک خاموش، بیمار اغلب از موارد زیر رنج میبرد:
- کم خونی
- کمبود ویتامین K
- پوکی استخوان زودرس و افزایش شکنندگی استخوان
- اختلالات باروری
- افزایش سطح کلسترول
تشخیص بیماری سلیاک
در تشخیص بیماری سلیاک، دخالت پزشک معالج و انجام مصاحبه کامل با بیمار و تعیین اینکه علائم حاکی از بیماری سلیاک چه مدت، با چه شدتی و در چه شرایطی خود را نشان داده است، نقش مهمی ایفا میکند.
بیوپسی روده کوچک نقش مهمی در تشخیص بیماری سلیاک دارد.
قطعات بافت در طی معاینه گاستروسکوپی جمع آوری میشوند و سپس برای بررسی هیستوپاتولوژیک برای تأیید تغییرات در مخاط روده کوچک فرستاده میشوند.
التهاب روده کوچک را نیز میتوان با آزمایشات آزمایشگاهی تایید کرد.
تشخیص بیماری سلیاک به دلیل حساسیت متغیر آنها نیازمند انجام حداقل دو آزمایش مختلف است.
درمان بیماری سلیاک
درمان بیماری سلیاک شامل معرفی یک رژیم غذایی بدون گلوتن است، محصولات حاوی گلوتن باید تا آخر عمر حذف شوند.
خوشبختانه امروزه محصولات بدون گلوتن را میتوان به راحتی خریداری کرد و قیمت آنها با غذاهای معمولی تفاوت چندانی ندارد.
تامین مناسب ویتامین ها و ریز عناصر نیز برای جلوگیری از کمبود آهن، علیرغم بروز اختلالات جذب، مهم است.
با استفاده مداوم از رژیم غذایی بدون گلوتن، تغییرات در مخاط روده کوچک تا ۸۵٪ از بیماران قابل برگشت است و در کودکان بسیار سریع تر از بزرگسالان ناپدید میشوند.
یک رژیم غذایی سخت بدون گلوتن بسیار مهم است زیرا مصرف حتی مقدار کمی از مواد غذایی حاوی گلوتن ممکن است منجر به عود علائم بیماری شود.
توصیه میشود افرادی که رژیم غذایی بدون گلوتن دارند از کارد و چنگال جداگانه ای استفاده کنند که با ماده حساسیت زا تماس نداشته باشد.
رژیم غذایی مناسب
بیماری سلیاک به رژیم غذایی بدون گلوتن مادام العمر نیاز دارد.
با این حال، همانطور که مشخص است، بیش از نیمی از بیماران محتوای گلوتن را در غذایی که میخورند کنترل نمیکنند و ۲۵٪ از افراد بهطور ناخودآگاه مقادیر کمی از آن را مصرف میکنند.
توجه ویژه باید به محصولات غلات شود، آن هایی که حاوی گلوتن هستند عبارتند از :
- گندم، جو، املا، تریتیکاله (جایگزین: ذرت، برنج، ارزن، گندم سیاه، تاج خروس)
- آرد گندم، جو، چاودار (جایگزین: ذرت، گندم سیاه، ارزن)
- بلغور، کوسکوس (جایگزین: ذرت، گندم سیاه، ارزن)
- چاودار، جو (جایگزین: ذرت، برنج، گندم سیاه)
- پاستا: گندم، چاودار، آرد کامل (جایگزین: تهیه شده از آرد بدون گلوتن)
باید به افزودنی های گلوتن در گوشت های سرد، پوره سبزیجات، محصولات نان دار و نوشیدنی ها توجه کنید.
همچینین مصرف بیکینگ پودر نیز ممنوع است.
زندگی با عدم مصرف گلوتن پیچیده است، اما بیماری سلیاک درمان نشده یک تهدید واقعی برای سلامتی و زندگی بیمار است.
چه زمانی گلوتن را در رژیم غذایی کودک خود بگنجانیم؟
توصیه میشود در همان مرحله ای که رژیم غذایی جدید شروع میشود، یعنی بین ۴ تا ۱۲ ماهگی، گلوتن را در رژیم غذایی کودک قرار دهید.
دادن گلوتن زودتر و دیرتر خطر ابتلا به بیماری سلیاک را در آینده افزایش میدهد.
مرکز تخصصی لیزر بیماری های نشیمنگاهی
کلینیک تخصصی پیکاطب مجهزترین مرکز درمان بیماری های نشیمنگاهی با لیزر می باشد.
کارشناسان و مشاورین ما بصورت 24 ساعته آماده خدمت رسانی به شما عزیزان هستند.
شما کاربران گرامی می توانید از طریق شماره های داخل سایت یا از صفحه تماس با ما به صورت 24 ساعته و کاملا رایگان با این مرکز در ارتباط باشید.
در این مقاله سعی ما بر این بود که شما را با بیماری سلیاک آشنا کنیم, تا شاید کمکی در جهت روند درمان بیماری شما کرده باشیم.
از همراهی شما متشکریم.