شقاق مقعدی: انواع، علائم، عوارض، دلایل، تشخیص و درمان

شقاق مقعدی: انواع، علائم، عوارض، دلایل، تشخیص و درمان

شقاق مقعدی چیست؟

شقاق مقعدی  یا فیشر رخ دادن یک زخم دردناک در پوشش روده بزرگ در نزدیکی مقعد است که مردان و زنان را در هر سنی درگیر می کند.

کودکان و جوانان بین 15 تا 40 سال آسیب پذیرترین افراد در برابر این بیماری هستند.

کانال مقعد یک لوله کوتاه است که توسط ماهیچه در انتهای رکتوم (بخش پایینی روده بزرگ) احاطه شده است.

شقاق مقعدی عارضه شایعی است، اما اغلب با سایر بیماری های مقعدی مانند هموروئید اشتباه گرفته می شود.

شقاق مقعدی بریدگی یا پارگی در لایه نازک و ظریف مقعد ایجاد می کند.

این پارگی اغلب در عضله اطراف مقعد که اسفنکتر مقعدی نامیده می شود، آشکار می شود.

شقاق مقعدی باعث اسپاسم عضلات و عدم رسیدگی با آن باعث گسترش میزان شکاف یا پارگی خواهد شد.

اسپاسم ها می توانند باعث درد شوند و روند بهبودی را سخت کنند.

انواع

شقاق مقعدی به دو دسته کلی تقسیم می‌شود :

• شقاق حاد
• شقاق مزمن

شقاق حاد

این نوع شقاق در چین های مقعد ایجاد می‌شود و در این نوع عارضه، شقاق باید در طی ۶ الی ۸ هفته خود به خود درمان شود.

شقاق مقعدی حاد رایج ترین نوع لسن بیماری است.

شقاق مزمن

زخم شقاق مزمن عمیق تر از شقاق حاد است و این پارگی همراه با عوارض و علائم دیگر است.

کسانی که از یبوست شدید رنج می برند و یا به طور مکرر رابطه مقعدی دارند، مستعد این نوع شقاق مقعدی هستند.

شقاق مزمن نسبت به شقاق حاد کمتر رایج است و خود به خود درمان نمی‌شود.

علائم

علائم و نشانه های شقاق مقعدی عبارت اند از:

• درد،سوزش و خارش شدید هنگام دفع مدفوع
• درد بعد از اجابت مزاج که می تواند چند ساعت طول بکشد
• خون تازه و قرمز در مدفوع یا دستمال توالت
• اسپاسم عضلات مقعد
• درد و سوزش مقعد
• وجود زائده ی کوچک روی پوست نزدیک مقعد
• تورم ، التهاب و قرمزی در ناحیه مقعد
• تب در صورت عفونت
• ترک یا شکاف قابل مشاهده در پوست اطراف مقعد
• خروج ترشحات چرک آلود

عوارض

عوارض شقاق مقعدی عبارت اند از:

• احتمال گسترش شکاف
• عدم التیام زخم
• احتمال عود مجدد بعد از درمان
• تنگی مقعد
• اسپاسم عضلانی
• نهفتگی مدفوع

دلایل ابتلا

دلایل ابتلا به شقاق مقعدی عبارت اند از:

• آسیب به پوشش یا کانال مقعد
• اسهال و یبوست مزمن و مداوم
• سندرم مدفوع انسدادی
• زایمان سخت و بارداری
• ارتباط جنسی مقعدی
• وارد کردن اجسام خارجی به داخل مقعد
• ابتلا به بیماری کرون یا کولیت اولسراتیو
• التهاب ناحیه مقعد و رکتوم، مانند آنتریت
• ماهیچه های سفت اسفنکتر مقعد
• بیماری های مقاربتی مانند: سیفلیس، تبخال و ایدز
• سپاسم عضلات اسفنکتر مقعد.
• راش پوشک در کودکان

چه کسانی دچار شقاق می شوند؟

این بیماری می‌تواند برای مردان، زنان و همچنین نوزادان اتفاق بیفتند.

بزرگسالان بین ۲۰ تا ۴۰ سال به احتمال زیاد به آن مبتلا می شوند ، اما ممکن است در هر سنی شقاق به وجود بیاید.

افرادی که بیشتر مستعد شقاق هستند :

خانم های باردار، بخصوص اگر زایمان سخت و با فشار زیاد را تجربه کرده باشند.

کهولت سن و افراد مسن به دلیل کاهش جریان خون در ناحیه آنورکتال.

افرادی که مبتلا به بیماری های روده مثل کرون روده و سرطان روده هستند.

کسانی که به طور مکرر رابطه جنسی مقعدی را تجربه می‌کنند.

کسانی که به طور مکرر یبوست یا اسهال شدید دارند و با فشار زیادی دفع مدفوع را انجام می‌دهند.

تشخیص

معاینه ی مقعد برای هیچ کسی خوشایند نیست ولی شما باید به این نکته توجه داشته باشید که هر چه درمان بیماری خود را سریع تر آغاز نمایید زمان کوتاه تری برای درمان آن نیاز است و با عوارض و درد کمتری روبرو خواهید شد.

برای تشخیص شقاق مقعدی، پزشک ممکن است از شما در مورد علائم و نوع دردی که تجربه کرده اید سوال بپرسد.

پس از سوالات و معاینه کلامی، با باز کردن آرام باسن و مقعد، می تواند شقاق را تشخیص و بهترین گزینه درمان را به شما پیشنهاد دهد.

روشهای پزشکی برای تشخیص شقاق مقعدی عبارت اند از:

• آزمایش دیجیتال رکتوم: انگشت روغن کاری شده را به آرامی وارد مقعد می‌کنند تا مقعد را باز و متوجه هرگونه حساسیت یا اسپاسم عضلانی شوند.
• آنوسکوپی مقعد: به وسیله ی لوله ای باریک و کوتاه تمامی نقاط مقعد و روده را بررسی می نمایند.
• سیگموئیدوسکوپی: به وسیله ی لوله ای باریک تمامی قسمت های انتهایی روده ی بزرگ را بررسی می کنند.
• کولونوسکوپی: به وسیله ی روده ای باریک و انعطاف پذیر تمامی قسمت های روده ی بزرگ را بررسی می نمایند.
• بیوپسی مقعد: که قسمتی کوچک از بافت ناحیه ی مقعدی به منظور بررسی های آزمایشگاهی برداشته می شود.

درمان

مهم ترین کاری که بعد از ابتلا به شقاق مقعدی باید انجام دهید ، درمان آن است. با این کار با درد و عوارض کمتر روبرو خواهید شد.

درمان شقاق روش های گوناگونی دارد در ادامه به آنها اشاره ای کوتاه خواهیم داشت.

درمان خانگی

درمان خانگی شقاق مقعدی فقط به کاهش درد و علائم این عارضه کمک می‌کند و نمی تواند آن را به طور کامل از بین ببرد.

توصیه هایی که برای کاهش علائم شقاق مقعدی می‌توان انجام داد :

• رژیم غذایی با فیبر بالا
• ورزش و تحرک
• نوشیدن آب به اندازه کافی
• حمام آب گرم یا سیتز
• استفاده از ملین ها
• تخلیه فوری بعد از احساس مدفوع
• مصرف روغن زیتون
• تعویض مکرر پوشک برای نوزادان
• استفاده از داروهای تسکین درد مانند لیدوکائین

جراحی

جراحی شقاق مقعدی همیشه با احساس درد شدید و خون ریزی همراه است، اما انجام آن بهتر از عدم درمان این بیماری است.

روش های جراحی شقاق مقعدی : 

• جراحی اسفنکتروتومی داخلی جانبی مقعد
• جراحی اسفنکتروتومی باز
• جراحی اسفنکتروتومی بسته
• تزریق بوتاکس
• روش فیشرکتومی
• فلپ پیشرفته

لیزر درمانی

لیزر شقاق مقعدی به عنوان بهترین و سریع تر روش درمان این بیماری شناخته شده است.

لیزر درمانی دون هیچگونه درد و خونریزی و در ۲۰ دقیقه انجام می شود و بیمار می تواند همان روز به زندگی عادی خود بازگردد.

مزایای لیزر شقاق مقعدی

• بدون درد و خونریزی
• عدم بازگشت بیماری
• بدون نیاز به بستری و بیهوشی
• ترمیم سریع زخم
• بدون دوران نقاهت
• کمترین آسیب به بافت‌های اطراف شقاق
• عدم انتقال عفونت
• درصد موفقیت بالا