یبوست چیست و چگونه به آن مبتلا می شویم
فهرست عناوین این مقاله
یبوست چیست؟
یبوست یک بیماری شایع است که افراد در هر سنی را تحت تاثیر قرار می دهد.
این بیماری می تواند به این شکل باشد که مدفوع شما به طور منظم نیست یا نمی توانید روده خود را به طور کامل تخلیه کنید.
بیماری یبوست همچنین می تواند مدفوع شما را سفت و به طور غیرمعمولی بزرگ یا کوچک کند.
شدت یبوست در افراد مختلف متفاوت است بسیاری از افراد فقط برای مدت کوتاهی یبوست را تجربه می کنند، اما برای برخی دیگر، یبوست می تواند یک بیماری طولانی مدت (مزمن) باشد که باعث درد و ناراحتی قابل توجهی می شود و کیفیت زندگی را تحت تاثیر قرار می دهد.
به طور کلی یبوست داشتن به این معنی است که شکم سفت است و به سختی کار می‌کند یا حرکات روده خیلی کمتر از حالت طبیعی است.
البته قبل از هر چیزی باید بدانیم که هر فردی الگوی دفع مخصوص به خود را دارد مثلا فردی معمولا روزی سه بار ولی فرد دیگری هفته ای سه بار اجابت مزاج خواهد داشت.
انواع
یبوست را میتوان بر اساس شدت و علائم آن در ۳ دسته قرار داد.
انواع یبوست عبارت اند از:
یبوست تنبلی (یبوست اتونیک)
این نوع یبوست در اثر تنبلی یا ضعف و سستی درحرکت یا ناتوانی بدن دردفع پس مانده‌ها ایجاد میشود به همین علت، داروهای ملین دربهبود آن نقشی ندارد علت دیگر این نوع یبوست، فقدان یا حساسیت طبیعی راست‌روده است در اینگونه افراد با آنکه راست‌روده و رکتوم پر از مدفوع است، احساس اجابت مزاج صورت نمی‌گیرد.
حرکات پریستالیس (انقباض و انبساط مکرر) روده در این نوع یبوست ضعیف است مدفوع با حرکتی آرام در ناحیه‌ی سگموئید یا قبل از آن متوقف میشود این نوع یبوست بیشتر در افراد سالمند، چاق و یا بعد از عمل جراحی، در دوران بارداری و بعد از تب‌های طولانی مدت مشاهده میشود علاوه بر این، تغذیه‌ی ناکافی و فاقد فیبر و مصرف مقدار کم آب یا مایعات می‌تواند علت اینگونه یبوست‌ها باشد.
یبوست انسدادی
این نوع یبوست ناشی از انسداد یا تنگی روده است و غیر رایج‌ترین نوع یبوست به حساب می‌آید این یبوست عموما دیر تشخیص داده می‌شوند بدین جهت توصیه می شود که هرگاه در میانسالی تغییراتی در عادات دفع پیدا شد باید احتمال یبوست انسدادی را مدنظر قرار داد و اقدام فوری برای رسیدن به تشخیص نهایی را به عمل آورد.
درمان این قبیل یبوست‌ها فقط جراحی است و رژیم غذایی در بهبود آنها اثری ندارد.
یبوست اسپاستیک
در این نوع یبوست، مدفوع، کوچک، تکه تکه و سفت میشود این یبوست در نتیجه‌ی تحریک زیاد عصب روده‌ای است که حرکات پریستالیس روده‌ای را نامنظم می‌کند عدم نظم درقسمت سیگموئید و فقدان حساسیت در راست‌روده موجب دردهای شکمی، اسهال و یبوست متناوب میشود و اسپاسم کولون در کولون-اسپاستیک به دلیل ازدیاد انقباض، موجب ایجاد وقفه در عمل تخلیه و منجر به یبوست می شود.
به دلیل درد ناشی از یبوست، اغلب اینگونه بیماران، کم غذا می‌خورند که نتیجه‌ی آن، لاغری و ضعف است.
در یبوست اسپاستیک مواد غذایی باید طوری انتخاب شود که اثر تحریکی روی غشای مخاطی روده نداشته باشد بدین جهت، گاهی غذای نرم و فاقد فیبر تجویز میشود.
علائم
علائم یبوست به شرح زیر هستند :
- اجابت مزاج کمتر از سه بار در هفته
- مدفوع خشک و سفت
- زور و فشار هنگام اجابت مزاج
- حرکات روده‌ای دشوار و دردناک
- درد شکم
- احساس نفخ و حالت تهوع
- دفع مدفوع سخت و دردناک
- معده درد و خستگی و سستی
- مدفوع کامل تخلیه نمی‌شود
- احساس می کنید که انسدادی در رکتوم و مقعد شما وجود دارد که مانع از اجابت مزاج به طور کامل میشود
- برای تخلیه نیاز به کمک دارید مانند استفاده از دستان برای فشار دادن روی شکم و استفاده از انگشت برای خارج کردن مدفوع
عوارض
عوارض یبوست عبارت اند از :
- بواسیر یا هموروئید
- شقاق مقعدی
- نهفتگی مدفوع
- پرولاپس رکتوم
- بی اختیاری روده
- نفخ شکم و حالت تهوع
- احساس خستگی و کمبود انرژی
- درد پایین شکم و کمر
- کاهش اشتها
- در طولانی مدت منجر به سرطان میشود
دلایل ابتلا به یبوست
یبوست به این دلیل اتفاق می‌افتد که روده بزرگ شما آب زیادی را از مواد زائد (مدفوع) جذب می‌کند، که مدفوع را خشک و قوام آن را سخت می‌کند و بیرون راندن آن از بدن دشوار است.
همانطور که غذا به طور معمول در دستگاه گوارش حرکت می کند و مواد مغذی جذب می شوند ، غذای نیمه هضم شده (ضایعات) باقی مانده از روده کوچک به روده بزرگ که کولون نیز نامیده می شود، حرکت می کند روده بزرگ آب را از این مواد زائد جذب می کند که ماده جامدی به نام مدفوع ایجاد می کند.
اگر یبوست دارید، غذا ممکن است خیلی آهسته در دستگاه گوارش حرکت کند این حرکت آهسته به روده بزرگ زمان بیشتری برای جذب آب از مدفوع می دهد و در نتیجه مدفوع خشک، سفت و سخت می شود و بیرون رانده می شود.
دیگر دلایل یبوست به شرح زیر است :
- انسداد در روده بزرگ
- مشکلات اعصاب اطراف کولون و رکتوم
- سندرم روده تحریک‌پذیر
- بواسیر
- عدم وجود مایعات کافی
- ورزش نکردن و بی تحرکی
- عدم وجود فیبر کافی در رژیم غذایی
- نادیده گرفتن میل به اجابت مزاج
- اختلال در هورمون ها
- افزایش سن
- چاقی
- مصرف برخی داروها
- کم کاری تیروئید
- استرس و افسردگی
- سرطان کولون
- بارداری
- بیماری‌هایی مانند ام اس یا پارکینسون که اعصاب را تحت تاثیر قرار می‌دهند.
پیشگیری از یبوست
ورزش
ورزش و پیاده روی به عادات روزانه اضافه شود میتوانید حداقل 30 دقیقه در روز ورزش کنید و حرکات کششی انجام دهید تا به انبساط و انقباض روده‌های خود کمک کنید.
مصرف آب و فیبر کافی
روزانه حداقل ۱۰- ۸ لیوان آب و مایعات دیگر مصرف شود بهتر است حدودا هر ۲ ساعت ۱ لیوان بصورت تدریجی میل شود.
یک رژیم غذایی متعادل با فیبر فراوان داشته باشید استفاده بیشتر از فیبرهای محلول (که توده مدفوع را حجیم می کند، شامل سیب، موز، جو، جو دوسر، لوبیاها و…) و نامحلول (حرکت غذا را در لوله های گوارشی تسریع و از یبوست پیشگیری می کند. مانند گندم، حبوبات، بیشتر سبزیجات و…) در برنامه غذایی خود داشتبه باشید ، فیبر و آب با همکاری هم حرکات روده را منظم نگه می دارند.
عدم مصرف کافئین
مصرف کافئین و مصرف زیاد چای و قهوه میل شما به خوردن آب را کم می کند و کافئین می تواند آب بدن را کم کند همین موضوع هم باعث ایجاد یبوست میشود.
دفع به موقع
هر زمان نیاز به دفع داشتید، به دستشویی بروید مراجعه دیر هنگام به دستشویی عامل اصلی ایجاد یبوست است.
خواب منظم و کافی
سعی کنیدخواب منظم و کافی داشته باشید و سر ساعت مشخصی بخوابید.
دوری از استرس
سعی کنید از استرس دوری کنید و آن را کاهش دهید میتوانید از روش های کنترل و کاهش استرس کمک بگیرید و از عوامل ایجاد کننده آن فاصله بگیرید.
درمان یبوست
معمولا تغییر رژیم غذایی و سبک زندگی به عنوان اولین درمان یبوست توصیه می شود.
این شامل افزایش تدریجی مصرف روزانه فیبر و سبزیجات و غذاهای پرچرب مانند گوشت، تخم مرغ و پنیر کمتر بخورید ، اطمینان از نوشیدن مقدار زیادی مایعات و تلاش برای ورزش و تحرک بیشتر داشته باشید.
استفاده از ملین ها به صورت برنامه ریزی شده ،استفاده‌ی مرتب از داروهای اسهال‌آور بدون نیاز به نسخه یکی از دلایل اصلی یبوست است. مشکلتان وجود برنامه غذایی ضعیف، عوارض جانبی دارو و یا حتی بیماری جدی هم که باشد، بهتر است از این نوع داروها استفاده نکنید مصرف داروی مسهل تعادل باکتری‌های سالم داخل روده را برهم می‌زند.
- مصرف مکمل‌های پروبیوتیک به هضم بهتر غذا و کاهش یبوست و نرم شدن مدفوع کمک می‌کند.
- مایعات گرم را به خصوص در صبح میل کنید.
- تحت هیچ شرایطی احساس دفع مدفوع را نادیده نگیرید.
- از نوشیدنی های حاوی کافئین و الکل خودداری کنید، که می تواند باعث کم آبی بدن شود.
- یک دفتر غذایی داشته باشید و غذاهایی که شما را به یبوست می‌اندازد را مشخص کنید.
- نحوه نشستن در توالت را بررسی کنید بالا بردن پاها، تکیه دادن به عقب یا چمباتمه زدن ممکن است اجابت مزاج را آسان‌تر کند.
- در حین حرکت دادن روده از خواندن، استفاده از تلفن یا سایر وسایل استفاده نکنید و تمرکزتان در اجابت مزاج باشد.
- درمان یبوست موثر است، اگرچه در برخی موارد ممکن است چندین ماه طول بکشد تا الگوی منظم روده دوباره برقرار شود ولی به مرور زمان به ثبات خواهد رسید.
مرکز تخصصی لیزر بیماری های نشیمنگاهی
کلینیک تخصصی پیکاطب مجهزترین مرکز درمان بیماری های نشیمنگاهی با لیزر می باشد.
کارشناسان و مشاورین ما بصورت 24 ساعته آماده خدمت رسانی به شما عزیزان هستند.
شما کاربران گرامی می توانید از طریق شماره های داخل سایت یا از صفحه تماس با ما به صورت 24 ساعته و کاملا رایگان با این مرکز در ارتباط باشید.
در این مقاله سعی ما بر این بود که شما را با بیماری یبوست به طور کلی آشنا کنیم, تا شاید کمکی در جهت روند درمان بیماری شما کرده باشیم.
از همراهی شما متشکریم.